ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

ΟΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑ ΣΤΙΣ CIVIS DAYS – ROME 2025: ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

BACK TO THE LIST
Οι Βιβλιοθηκονόμοι του ΕΚΠΑ στις CIVIS Days – Rome 2025: Πρωταγωνιστές συμπερίληψης και καινοτομίας

Η ετήσια εκδήλωση “CIVIS Days” του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου CIVIS φιλοξενήθηκε για τη φετινή χρονιά στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, 11-13 Ιουνίου 2025 με θέμα: «Συμπερίληψη και Διαφορετικότητα στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πανεπιστημιακής Συμμαχίας, έγινε έκκληση στα μέλη της κοινότητας CIVIS να υπερβούν τις παραδοσιακές έννοιες της συμπερίληψης και να υιοθετήσουν ένα πιο διασυνδεδεμένο μοντέλο μάθησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία των CIVIS Days, οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες δεν περιορίστηκαν στον ρόλο του παρατηρητή. Στη Ρώμη, οι Βιβλιοθήκες της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας CIVIS διεκδίκησαν έναν κεντρικό ρόλο, αναδεικνύοντας τη σημασία τους ως ζωντανά κέντρα γνώσης, συμπερίληψης και διεθνούς συνεργασίας. Πάνω από 250 πολίτες από την Ευρώπη και την Αφρική συμμετείχαν σε ένα πλήρες πρόγραμμα αφιερωμένο στην ένταξη και τη συμπερίληψη. Κατά τη διάρκεια τριών δυναμικών ημερών, οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε διαδραστικές συνεδρίες και εργαστήρια, που στόχευαν στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, στην προώθηση του διαλόγου και στη διερεύνηση καινοτόμων στρατηγικών. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών εκπροσωπήθηκε από την κ. Κυριακή Παπαδοπούλου (ΕΤΕΠ Βιβλιοθηκονόμο του Τμήματος Φιλολογίας) και την κ. Μαρία Κατσέα (Βιβλιοθηκονόμο της Βιβλιοθήκης της Νομικής Σχολής), οι οποίες συμμετείχαν ενεργά σε τρία καινοτόμα sessions αφιερωμένα αποκλειστικά στις βιβλιοθήκες.

Fishbowl session: Όταν η διαφορετικότητα μετατρέπεται σε δύναμη

Στο πρώτο session, με θέμα «Βιβλιοθήκες και Συμπερίληψη», υιοθετήθηκε μια ιδιαίτερα δυναμική προσέγγιση: η μέθοδος Fishbowl, ένας ανοιχτός, συμμετοχικός διάλογος που έφερε σε επαφή φοιτητές και βιβλιοθηκονόμους από όλα τα πανεπιστήμια της συμμαχίας. Το ερώτημα που κέντρισε το ενδιαφέρον όλων ήταν τόσο επίκαιρο όσο και επιτακτικό: Πώς μπορούν οι βιβλιοθήκες να λειτουργήσουν ως ασφαλείς και υποστηρικτικοί χώροι που αντιμετωπίζουν τις διακρίσεις και προάγουν τη διαφορετικότητα; Μέσα από ζωντανές ανταλλαγές απόψεων, αναδείχθηκαν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες: η παροχή πολυγλωσσικών πηγών, ο σχεδιασμός υποστηρικτικών και συμπεριληπτικών υπηρεσιών, η διοργάνωση εκδηλώσεων για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και η εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα συμπερίληψης. Οι εκπρόσωποι του ΕΚΠΑ ανέδειξαν τόσο την πολιτική ισότητας του Πανεπιστημίου όσο και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες που έχουν σχεδιαστεί, για να διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, ανεξαρτήτως προέλευσης ή ιδιαιτεροτήτων.

Blended Intensive Programme: Το μέλλον της βιβλιοθηκονομικής εκπαίδευσης

Το δεύτερο session, κλειστής μορφής και αφιερωμένο αποκλειστικά στους βιβλιοθηκονόμους, επικεντρώθηκε σε μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία: τη δημιουργία του πρώτου Blended Intensive Programme (BIP), ενός υβριδικού πολυδιάστατου προγράμματος, για το προσωπικό των βιβλιοθηκών της συμμαχίας CIVIS, που θα υλοποιηθεί τον Ιούνιο του 2026. Στον διάλογο συμμετείχαν εκπρόσωποι από τέσσερα πανεπιστήμια: το Aix-Marseille Université (Γαλλία), που θα φιλοξενήσει το πρόγραμμα, το ΕΚΠΑ (Ελλάδα), το Sapienza Università di Roma (Ιταλία) και το Paris Lodron Universität Salzburg (Αυστρία). Το πρόγραμμα, με υλοποίηση προγραμματισμένη για τον Ιούνιο του 2026, συνδυάζει τη δια ζώσης και τη διαδικτυακή εκπαίδευση, καλύπτοντας τέσσερις βασικούς άξονες: User Experience Design (UXD) για τη βελτίωση των υπηρεσιών με επίκεντρο τον χρήστη, Open Science με έμφαση στα ερευνητικά δεδομένα, Information Literacy and Artificial Intelligence που εξετάζει τη νέα πραγματικότητα της εκπαίδευσης των χρηστών στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, και Cultural Action που αναδεικνύει τη βιβλιοθήκη ως χώρο πολιτισμού και "τρίτο τόπο". Η εμπειρία των βιβλιοθηκονόμων του ΕΚΠΑ από προηγούμενες συμμετοχές σε Staff Weeks (στη Ρώμη το 2022 και στη Μασσαλία το 2024) αποτέλεσε πολύτιμο οδηγό για τη συμμετοχή στη δημιουργία BIP (τον Ιούνιο του 2026), καθώς και για τη διαμόρφωση προτάσεων που θα ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των βιβλιοθηκών της συμμαχίας.

Μηνιαία CIVIS Zoom meetings: Ενισχύοντας έναν επιτυχημένο θεσμό

Το τρίτο session, ανοιχτό σε όλους τους βιβλιοθηκονόμους της συμμαχίας, αφιερώθηκε στην ενδυνάμωση ενός ήδη επιτυχημένου θεσμού: των μηνιαίων θεματικών CIVIS Zoom meetings. Αυτή η πρωτοβουλία, που αποφασίστηκε στο Staff Week της Ρώμης το 2022 και ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους, έχει εξελιχθεί σε ένα δυναμικό δίκτυο συνεργασίας, που πλέον εμπλουτίζεται και από τη συμμετοχή των βιβλιοθηκών των αφρικανικών πανεπιστημίων, που ενσωματώθηκαν στο CIVIS τον Σεπτέμβριο του 2024. Στο session συζητήθηκαν μελλοντικές συνεργασίες μεταξύ των βιβλιοθηκών του CIVIS, ενώ παρουσιάστηκε το BIP που θα απευθύνεται σε βιβλιοθηκονόμους της συμμαχίας. Παράλληλα, αναπτύχθηκε η καινοτόμα ιδέα για τη δημιουργία πλατφόρμας ανοιχτών εκπαιδευτικών πηγών, OER (Open Educational Resources), στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι βιβλιοθήκες και κατ' επέκταση όλα τα μέλη των πανεπιστημίων του CIVIS. Επιπρόσθετα, έγινε σύνθεση των βασικών σημείων από το Fishbowl session και διαμορφώθηκε το πρόγραμμα των CIVIS Zoom meetings για το 2025-2026, με επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους βιβλιοθηκονόμους. Οι Βιβλιοθηκονόμοι του ΕΚΠΑ συνεχίζουν να συμβάλλουν καθοριστικά  στη διαμόρφωση του προγράμματος, συνεισφέροντας στην περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του διεθνούς δικτύου συνεργασίας.

Πέρα από τις βιβλιοθήκες: Εμπνευσμένες συναντήσεις

Η εμπειρία στη Ρώμη δεν περιορίστηκε αποκλειστικά στα sessions των βιβλιοθηκών. Οι εκπρόσωποι της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του ΕΚΠΑ παρακολούθησαν δύο επιπλέον συνεδρίες που τους άνοιξαν νέους ορίζοντες σκέψης.

SUCTI@CIVIS: Η διαπολιτισμική πρόκληση

"Τι σημαίνει στην πραγματικότητα να είσαι διεθνές πανεπιστήμιο;" Αυτό το ερώτημα έθεσε το session για το SUCTI (Systemic University Change Towards Internationalisation), ένα Erasmus+ πρόγραμμα που εξετάζει σε βάθος την πραγματική διεθνοποίηση. Καθώς παρακολουθούσαν τις παρουσιάσεις, οι δύο βιβλιοθηκονόμοι συνειδητοποίησαν κάτι σημαντικό: οι βιβλιοθήκες του ΕΚΠΑ αποτελούν ήδη ζωντανά παραδείγματα πολυπολιτισμικών χώρων. Καθημερινά υποδέχονται φοιτητές από διαφορετικές χώρες, διαχειρίζονται πολύγλωσσες συλλογές και αντιμετωπίζουν την πρόκληση της επικοινωνίας πέρα από τα γλωσσικά εμπόδια. Διαθέτουμε λοιπόν τις προϋποθέσεις να γίνουμε πρωτοπόροι στη διαπολιτισμική εκπαίδευση του προσωπικού. Άλλωστε, οι βιβλιοθήκες μπορούν να αναδειχθούν σε εκπαιδευτικά κέντρα για τη διεθνοποίηση και όχι απλώς να τα υποστηρίζουν.

CASCADE Network: Όταν η γνώση συναντά τη δράση

Η δεύτερη συνάντηση αφορούσε το νέο CASCADE Network, ένα δίκτυο που επιδιώκει να καταστήσει τη συμμετοχική έρευνα κεντρικό στοιχείο της ακαδημαϊκής δραστηριότητας. "Πώς μπορούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ πανεπιστημίου και κοινωνίας;" - ένα ερώτημα που φωτίζει την πραγματική αποστολή των σύγχρονων βιβλιοθηκών. Η οπτική του CASCADE κέντρισε το ενδιαφέρον των δύο εκπροσώπων. Οι βιβλιοθήκες βρίσκονται ήδη σε μια διαδικασία ριζικού μετασχηματισμού: από σιωπηλούς θησαυρούς γνώσης εξελίσσονται σε ζωντανούς κόμβους διεπιστημονικής συνεργασίας. Οραματίζονται χώρους όπου θεολόγοι, μηχανικοί και κοινωνιολόγοι συναντώνται για να αντιμετωπίσουν σύνθετα κοινωνικά ζητήματα, με τις βιβλιοθήκες να λειτουργούν ως εμψυχωτές και καταλύτες αυτής της διαδικασίας. Από τον πλούσιο διάλογο αναδύθηκε μια πρόταση με άμεσες δυνατότητες υλοποίησης: η δημιουργία "διεπιστημονικών καφέδων" στις βιβλιοθήκες του ΕΚΠΑ, όπου ερευνητές, από ποικίλα γνωστικά πεδία, θα έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συνδιαλεχθούν σε ένα φιλόξενο και προσιτό περιβάλλον.

Ένα Νέο Κεφάλαιο για τις Ευρωπαϊκές Βιβλιοθήκες

Η συμμετοχή των βιβλιοθηκών στα CIVIS Days 2025 δεν ήταν απλώς μια παρουσία – αλλά ένα σημείο αναφοράς. Σηματοδοτεί μια νέα εποχή όπου οι βιβλιοθήκες δεν είναι πλέον παθητικοί φύλακες της γνώσης, αλλά ενεργοί καταλύτες κοινωνικής αλλαγής και ακαδημαϊκής καινοτομίας. Οι βιβλιοθήκες του ΕΚΠΑ, με τη συμβολή της Κυριακής Παπαδοπούλου και της Μαρίας Κατσέα, ανέδειξαν τη δέσμευση του ιδρύματος να προάγει αξίες όπως η συμπερίληψη, η ισότητα και η διεθνής συνεργασία. Η παρουσία τους στη Ρώμη ενίσχυσε τη θέση του ΕΚΠΑ ως ηγέτη στον χώρο της εκπαίδευσης και της έρευνας, αλλά και ως πυλώνα δημοκρατίας και κριτικής σκέψης. Η εμπειρία από τα CIVIS Days 2025 αποτελεί έμπνευση για τη συνέχεια. Οι βιβλιοθήκες της συμμαχίας CIVIS, με τη Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του ΕΚΠΑ να συμμετέχει ενεργά, καλούνται να συνεχίσουν να καινοτομούν, να συνεργάζονται και να εμπνέουν, οικοδομώντας γέφυρες γνώσης και συμπερίληψης για το μέλλον.

Άλμπουμ φωτογραφιών

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:

Η παρουσία των βιβλιοθηκών του ΕΚΠΑ στα CIVIS Days συνεχίζει μια επιτυχημένη πορεία διεθνών συνεργασιών που ξεκίνησε το 2022 και ενισχύεται διαρκώς με νέες καινοτόμες πρωτοβουλίες.